KIẾN TRÚC GIÁO XỨ VẠN GIÃ, GIÁO PHẬN NHA TRANG, XƯA VÀ NAY

 Được chính thức đưa lên hàng chánh xứ năm 1902,các hoạt động mục vụ & phụng vụ của xứ đạo tập trung nhiều hơn, số lượng giáo dân qui tụ nhiều hơn.Dấu ấn đặc biệt là quả chuông do Giáo quyền ROMA gửi tặng được đúc từ Pháp,vành chuông bên dưới khắc rỏ dòng chử

L’indochine –GIA pariost – 1906 ( Xứ Giã –Đông Dương-1906 )

Việc khảo sát& chuẩn bị bắt đầu từ năm 1914 thời của Cha cố Khiêm đến thời Cha cố Thiên 1918  thì chính thức tiến hành và chỉ hai năm sau 1920 hoàn thành.Nhà thờ xưa có kiến trúc Gotique cách điệu & tân kỳ,được xem là công trình xây dựng mỹ thuật nhất thời bấy giờ. Chỉ huy trực tiếp xây dựng là một nhóm Kiến Trúc Sư người Pháp. Nhà thờ Vạn Giã có tổng thể khối kiến trúc nguyên bản (15m x28m ) ,định vị trong khuôn viên 1,5 ha,tọa lạc tại  khóm 5 Thị Trấn  Vạn Giã, Vạn Ninh,Khánh Hòa.Nhà thờ ở về hướng Đông Bắc,nằm giửa hai trục giao thông huyết mạch là Quốc lộ I và tuyến đường sắt Bắc Nam. Mặt tiền với tháp chuông chính giửa,vươn cao với đỉnh Thánh giá 21m,hai đỉnh phụ hai bên cách điệu với các hoa văn & đường nét rất thanh thoát. Chi phí xây dựng do đại ân nhân là bà Hai Sách ( Matta Võ Thị Sách ).Việc hoàn thành nhà thờ đả giúp xứ đạo phát triển nhanh vào giai đoạn lịch sử thời bấy giờ.

Trải qua hàng trăm năm ,giáo xứ tuần tự đồng hành chung cùng giáo phận Nha Trang,giáo hội Việt

Nam ngày mổi thăng tiến và qui tụ đông đảo hơn. Giáo xứ luôn được Thiên Chúa và Đức Mẹ Maria chở che trong an lành.Tiếng chuông, tiếng kinh liên tục ngân vang không ngừng nghỉ ngày nào,dù có lúc đất nước gặp chiến tranh,phải chia lìa,ly tán,..

Đến thập niên 90 Cha Giacobe  Nguyễn văn Vĩnh sau 25 năm làm chánh xứ Vạn Giã về Nha Trang làm  Cha xứ Hòa Thuận và Cha Antôn  Hoàng Tiến Nam được giao chức chánh Xứ Vạn Giã ngày 28-12-1992. Chủ chăn mới vào giai đoạn này phải gánh vác và làm việc rất cực nhọc.Đặc biệt là phải chỉnh đốn lại các công việc phụng vụ & mục vụ ngày càng qui củ hơn vì quá nhiều năm bị lơi là,phân hóa…tìm kiếm nhửng giáo dân nhiệt thành,trẻ trung,xây dựng lại các hội đoàn,ca đoàn,các giáo lý viên và đặc biệt xây dựng Hội Đồng Giáo Xứ để có người hổ trợ vật chất,tinh thần cho việc xây dựng lại Thánh Đường sau hang trăm năm đả xuống cấp. do nhiều yếu tố khách quan củng như chủ quan cùa thời cuộc.

Năm 1993Cha Antôn Hoàng Tiến Nam xây dựng bổ xung thêm thành viên HĐGX với các  chức danh :Ô. Giuse Nguyễn Phúc Ánh Chủ Tịch HĐGX,Ô Giuse Đào Thiện Chí Phó Chủ Tịch thường trực,Ô Pherô Nguyễn Thái Long Phó chủ tịch nội vụ, Ô Giuse Ngô Quang Sơn Ủy viên Xả Hội,..… 

Mùa Phục Sinh 1998 nội bộ giáo xứ bắt đầu quyên góp tiền để xây dựng nhà thờ, lời kêu gọi khá ngắn gọn nhưng nhiều tha thiết của Cha xứ Anton,hết mùa giáng sinh này đến giáng sinh khác,kết quả có được quá chông chênh,quá khiêm tốn. Thật ra không cần nói,ai củng hiểu đa số giáo dân công ăn việc làm còn rất bấp bênh,thu nhập thấp.Cộng đoàn và Cha xứ trong nhửng ngày tháng đó thường xuyên tổ chức cầu nguyện cậy trông vào Chúa,Mẹ Quan Thầy và Thánh Cả Giuse giúp đở trong phó thác và tin cậy. 

Đến cuối năm 2003 phép lạ của Thiên Chúa đả làm với sự xuất hiện của Linh mục PARK KIM SOO khi xưa tham gia quân đội Hàn Quốc có mặt tại Việt Nam và đồn trú tại Vạn Ninh. Vào nhửng năm 70, Cha Park có dịp đi lại trong vùng và đả có vài lần tham gia thánh lể Chúa Nhật tại nhà Thờ Vạn Giã ngày đó. Trong chuyến đi công du các nước Đông Nam Á và nhiều vùng ở Việt Nam,hôm nay Cha chợt nhớ đến Vạn Ninh liền đến thăm nhà thờ Vạn Giã.Cuộc tương phùng sơ giao đó Cha xứ Hoàng Tiến Nam thật lòng trình bày với Cha Park ước mong xây dựng nhà thờ mới vì bây giờ quá xuống cấp và chật chội. Người anh  em đả im lặng lắng nghe và chợt bảo “ Cha cứ lo đi…Con sẻ giúp..”

Mừng bổn mạng giáo xứ Lề Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời 15/8/2004,Đức Cha Phaolo Nguyễn Văn Hòa ban quyết định cho phép xây nhà thờ mới và đồng thuận việc quyên góp rộng rải trong và ngoài giáo phận.

Tháng 9/2005 giáo xứ Vạn Giã tiếp nhận cha phó xứ Giuse Phan Cường về giúp đở Cha Antôn và công đoàn,cùng tổ chức sắp xếp lại mọi mặt,chuẩn bị việc khởi sự xây lại Thánh đường từ tháng 3/2006.Đây là nhửng người phải trực tiếp quán xuyến& phối hợp cụ thể để công trình đi đến thành công. 

Ngày  9/8/2006 Đức Cha Giuse Võ Đức Minh Giám Mục Phó Giáo Phận Nha Trang,quí Cha,quí ân nhân-quan khách,cùng toàn thể cộng đoàn GX,cùng hiệp dâng Thánh lể đặt viên đá đầu tiên –khởi sự binh an chính thức cho công trình. Trong bài giảng Đức Cha Giuse củng tâm tình “CHÚNG TA NÓI CHÚNG TA XÂY NHÀ THỜ CHO CHÚA,NHƯNG ĐÚNG HƠN CHÍNH CHÚA XÂY NHÀ THỜ CHO CHÚNG TA ..”  Ý nghĩa câu nói đó khẳng định đúng với thực trạng giáo xứ Vạn Giã lúc bấy giờ. Thực vậy,Cha xứ và cộng đoàn dù cố gắng xoay trở thế nào,việc tích góp vẩn ghi nhận khá lên nhưng kết quả tuyệt đối về các con số vẩn rất khiêm tốn so với tổng dự toán công trình. Với sự hổ trợ đắc lực của Hội Đồng Giáo Xứ,bà con giáo dân tự nguyện  tham gia,đảm trách việc đào móng,san lấp,đổ dầm,toàn bộ phần móng nền theo đúng thiết kế và yêu cầu kỷ thuật cùa Kiến Trúc Sư  Văn Tấn Hoàng. 

Ngày 11/9/2008 Đức Cha Phaolô  và  Giuse,quí Đức Ông,quí Cha,dông đảo tu sĩ nam nũ,quan khách ân nhân cùng toàn thể giáo xứ hiệp dâng Thánh Lể CUNG HIẾN THÁNH ĐƯỜNG VẠN GIÃ.Niềm vui tràn ngập,mọi người hân hoan bởi nhà thờ mới đả hoàn thành,nhờ sự cầu bầu cùa Mẹ MARIA& THÁNH CẢ GIUSE đả được THIÊN CHÚA nhận lời.. 

Dòng thời gian trôi đi,không gian kiến trúc mỹ thuật nhà thờ Vạn Giã, càng khẳng định sự trang trọng,thanh thoát ,kết hợp được hai yếu tố quan trọng trong kiến trúc là TỶ LỆ và NHỊP ĐIỆU. Kết hợp  hai yếu tố Gotique Xưa và Nay ,vẩn giử lại phần mặt tiền của nhà thờ củ,chỉ xây dựng thêm hai tháp chuông,,với các hang cột song song thẳng đứng,kết hợp với các hoa văn trang trí tạo nên cái đẹp Tĩnh và Động. Tĩnh chỉ về Niềm Tin và Động chỉ về Sức Sống. hướng tâm trí mọi người về với Thiên Chúa,sự nhận biết của tâm linh được bày tỏ rỏ ràng hơn,và việc rao giảng Tin Mừng trở nên dể hiểu hơn  đối với nhiệm vụ cùa NGÔN SỨ.

Không gian kiến trúc kết hợp với tượng Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời đặt ngay trung tâm Thánh Đường tạo cho người xem có cảm giác đây là nơi gặp gở giửa cái hửu hạn và cái vô hạn,giửa Nhân loại và mẩu nhiệm Thần Linh.,và sâu thẩm trong tâm hổn tự nhiên có một sức lay chuyển,biến đổi  chúng ta và đưa chúng ta xa khỏi nhửng gì chúng ta đang là.Đó là điều tạo nên sự tôn kính của một TƯ TẾ. 

Bên trong Cung Thánh trang trí đơn giãn,mộc mạc,với  một tượng Chúa chịu nạn nổi bật ,bao trùm ý nghỉa, hình tượng cây thánh giá quí trọng và ban sự sống.Nhấn mạnh chủ đề đây là nơi chỉ để thờ phượng,gợi nên khuôn mẩu lý tưởng nhằm xây dựng con người và góp phần xây dựng vương quốc cùa Thiên Chúa nơi trần gian.Đó là tác vụ thật sự của một VƯƠNG ĐẾ. 

 

Ba tác vụ cao quí Ngôn Sứ,Tư Tế và Vương Đế một khi được tỏa sáng nơi Thánh Đường Vạn Giã  tạ ơn Chúa, đó là hồng ân Thiên Chúa trao ban một điểm son trong búc tranh NGHỆ THUẬT THÁNH  cho nhửng người  con giáo xứ Vạn Giã ,cùa giáo phận Nha Trang nói riêng và Giáo Hội Việt Nam nói chung. 

Lê Hiếu.OP